Białystok: Po raz pierwszy wszystkie miejskie zabytki w jednym katalogu

To pierwsza taka książka w historii Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce - wydawanej od ponad 60 lat serii Polskiej Akademii Nauk.

W jednym tomie opisano wszystkie zabytki w Białymstoku. W wydawnictwie, liczącym prawie tysiąc stron, znajdziemy opisy i zdjęcia Pałacu Branickich, świątyń katolickich, prawosławnych, relikty kultury żydowskiej.

- Białystok był też wielkim ośrodkiem przemysłowym - podkreśla Marcin Zgliński z Instytutu Sztuki PAN, który wraz z Anną Oleńską jest redaktorem publikacji. - Myślę, że odkryciem dla wielu osób mogą być magazyny na Węglówce, które na szczęście są coraz lepiej zagospodarowywane, a są one przykładem bardzo ciekawej architektury o fascynującej konstrukcji z okresu międzywojennego. Na pewno też elektrownia przy Elektrycznej - mówi Zgliński. - To jest też pierwszy tom katalogu zabytków, w którym znalazły się dzieła socrealistyczne, np. gmach uniwersytetu autorstwa Stanisława Bukowskiego czy budynek bramy fabryki w Fastach - dodaje.

- Architektura drewniana, choć niepozorna, jest też elementem tożsamości Białegostoku, ale niestety ginie w oczach. Np. w tomie znalazła się zabytkowa willa przy ul. Artyleryjskiej, którą jeszcze udokumentowaliśmy jako obiekt istniejący, ale w momencie, kiedy książka zeszła z maszyn drukarskich, okazało się, że willa znikła. A był to przykład ciekawego funkcjonalizmu drewnianego, to jest pewien fenomen kresowy. Takie rzeczy były w Wilnie, Grodnie, Baranowiczach. Teraz właściwie jedyną enklawą takiej architektury w Polsce jest - a właściwie jeszcze jest - Białystok - zwraca uwagę Zgliński.

Autorzy "Katalogu zabytków sztuki w Polsce. Miasto Białystok" mają nadzieję, że książka ta przyczyni się do lepszej ochrony istniejących zabytków. (ab/zmj, wsz)