Marek Zagórski

9 lutego obchodzimy Dzień Bezpiecznego Internetu, ustanowiony z inicjatywy Komisji Europejskiej w 2004 roku. Ma nam uświadamiać niebezpieczeństwa, które wiążą się z używaniem internetu. O tym pełnomocnikiem rządu ds. cyberbezpieczeństwa Markiem Zagórskim rozmawia Lech Pilarski.

Lech Pilarski: Dzisiaj możemy rozmawiać za pomocą internetu, nie potrzeba odśnieżania samochodu, wychodzenia z domu, ale jak to wszystko robić bezpiecznie, czy pojawią się takie systemy, które będą nas wspierały i będą zapewniały nam bezpieczeństwo w internecie?

Marek Zagórski: Przede wszystkim musimy zawsze pamiętać, że gdy mówimy o bezpieczeństwie w sieci, to powinniśmy zawsze zacząć od siebie i od tego, żeby wykształcić w sobie nawyki, które są podstawowym elementem gwarantującym nasze bezpieczeństwo. Największe ryzyka związane są z reguły z tym, że ktoś próbuje albo ukraść tam nasze dane, albo ukraść za pośrednictwem tych danych nasze pieniądze. W związku z tym powinniśmy zabezpieczyć się w sposób taki minimalny chociażby, ale jednak trzeba pamiętać, żebyśmy tworzyli bezpieczne, silne hasła, żeby to nie było "1 2 3 4" i żebyśmy korzystali z uwierzytelniania dwuetapowego tam, gdzie to jest możliwe. Żebyśmy też pamiętali, że to nasze bezpieczeństwo to nie jest tylko kwestia kont bankowych, ale także właśnie naszych adresów mailowych. 

Mamy ostatnio do czynienia z różnymi włamaniami na konta społecznościowe, co odbywa się poprzez włamanie się na nasze konta pocztowe, na które przychodziły adresy, czy dane do logowania do portali społecznościowych. To też może być dla nas uciążliwe, bo możemy stracić konto w Social Mediach, dla wielu osób to jest bardzo ważny element funkcjonowania, nie tylko w celach rozrywkowych, często także w celach biznesowych. 

Pamiętajmy o tym, żeby chronić po pierwsze nasze dane, czyli tworzyć odpowiednio silne hasła i ich nie udostępniać - to jest ważne. Druga rzecz - pamiętajmy, że taką najpopularniejszą metodą wyłudzania jest phishing, czyli podszywanie się pod inne podmioty, inne strony. Tutaj musimy wykazywać dużą czujność i nie podchodzić bezrefleksyjnie do różnego rodzaju komunikatów, które są nam przesyłane, dlatego że co do zasady - ci dostawcy, z których usług w internecie korzystamy, ci uczciwi, którym zależy na naszym byciu z nimi, byśmy byli ich klientami - starają się komunikować z nami sposób bezpieczny, są ustanawiane różne procedury weryfikacji, więc pamiętajmy też o tym, że gdy się pojawia taka prośba o to, żeby podać jakieś dane, bo trzeba szybko zaktualizować nasze konto - korzystajmy z innych kanałów komunikacji, żeby to zweryfikować, jeżeli mamy jakiekolwiek podejrzenia, czyli na przykład zadzwonić do naszego usługodawcy. 

Mówię o tym dlatego, że strony podszywające się pod różne podmioty, czyli te strony, które służą do wyłudzeń, to zjawisko w ostatnim czasie bardzo duże i bardzo groźne. My od czasu rozpoczęcia pandemii zablokowaliśmy już ponad 9 tysięcy stron, które właśnie miały na celu wyłudzanie danych, bądź pieniędzy i to niestety narasta. Natomiast czy są dostępne narzędzia - tak są dostępne różnego rodzaju narzędzia, które pozwalają nam lepiej i bezpieczniej funkcjonować w sieci. Oczywiście zaczynając od programów antywirusowych, z których korzystamy, pamiętając o tym, że trzeba aktualizować systemy operacyjne na urządzeniach, z których korzystamy, jak jesteśmy przy hasłach - różnego rodzaju rozwiązania pozwalające na zarządzanie hasłami w sposób efektywny i tym samym także bezpieczny.

Czyli musimy zwracać uwagę na bezpieczeństwo, na bezpieczny dostęp do internetu, ale zmieniając temat - panie ministrze jak będzie wyglądała administracja, urzędy publiczne w szponach cyfryzacji?

Pan redaktor nawiązuje do projektu, który nazwaliśmy wdzięcznie "Szpon", czyli taki system do zdalnej pracy i nauki. To jest jeden z elementów takiego szerszego podejścia, którym chcemy zapewnić możliwość zdalnej komunikacji głównie urzędnikom, ale przede wszystkim na linii obywatel-urząd. 

Będziemy tworzyć platformę, która pozwoli na bezpieczne korzystanie z wideowizyt - to jest jeden z elementów tego projektu. I to jest krok w stronę ucyfrowienia administracji, w stronę tego, byśmy mogli korzystać, jako obywatele, z administracji w sposób zdalny, bez konieczności wychodzenia z domu. Pracujemy nad systemem przypomnień, jest jednym z elementów tego całego procesu budowy e-administracji, kolejnym krokiem, nad którym pracujemy, to jest wdrożenie i ucyfrowienie nie tylko już poszczególnych procesów, które dotykają obywatela, powinno to tak wyglądać, że realizując jedną czynność, od razu załatwiamy przy tej okazji kilka, konkretnie e-administracja w tle za nas to załatwia.

To może dotyczyć naszych zdarzeń życiowych, chcemy, żeby e-urząd był nie tylko czynny 24 godziny na dobę, bo taka jest natura internetu, ale także, żeby był przede wszystkim jak najbardziej przyjazny i wymagał od obywateli, jak najmniejszej ilości interakcji we wszystkich tych sprawach, w których jest potrzebna wizyta w urzędzie, zwłaszcza e-wizyta, bo na to stawiamy. 

Ale wszystko będzie zależało od tego, czy będzie dostęp do sieci. W naszym województwie najtrudniej jest na wsi, w małych miasteczkach, czy będą duże nakłady, nastąpi wielkie przyspieszenie w dostępie do sieci tej szerokopasmowej, żeby można było e-wizyty realizować? Na razie, szczególnie na wsi, jest z tym wielki problem.

My już te inwestycje realizujemy, one są w takiej fazie w wielu miejscach, także w województwie podlaskim, że efekty będą widoczne w ciągu 12 miesięcy. W ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa realizujemy projekty wsparcia budowy sieci szerokopasmowej, przede wszystkim światłowodowej, na tak zwanych obszarach białych plam, czyli w takich miejscach, gdzie inwestycje komercyjne nie byłyby opłacalne. 

Na ten cel już w ramach tej perspektywy, która się kończy, przeznaczonych zostanie łącznie około 7 mld zł i te inwestycje realizowane są głównie na terenach wiejskich, one się głównie odbywają w miejscowościach do 5 000 mieszkańców, one są już w toku. W wyniku realizacji tych inwestycji zostanie podłączonych - już zostało podłączonych lub jest w trakcie podłączania - około 2,5 mln gospodarstw domowych. 

Jednocześnie w ramach Krajowego Planu Odbudowy i w ramach także nowej kolejnej perspektywy finansowej planujemy przyłączyć do sieci szerokopasmowej, czyli do sieci światłowodowej, wszystkie pozostałe gospodarstwa domowe w Polsce. Łącznie to będzie jeszcze około 3 mln 800 tys. gospodarstw domowych i na to też mamy zabezpieczone środki. 

W najbliższych dniach potwierdzimy to sobie w Krajowym Planie Odbudowy, ale to będą inwestycje jeszcze większe niż te, z którymi mamy do czynienia w tej chwili. Musimy pamiętać, że to są inwestycje, które trwają, bo wymagają zaprojektowania sieci, zrealizowania jej fizycznie, ale wierzymy też, że po tych zmianach, które chcemy wprowadzić, będzie to przebiegało w kolejnych latach jeszcze szybciej, niż w ciągu ostatnich trzech lat, bo tyle mniej więcej cykl inwestycyjny całego projektu trwał dotychczas.

Dziękuję bardzo za rozmowę.

| red: mak