Radio Białystok | Patronaty | IX Podlaska Ukraińska Konferencja Naukowa "Etnos ukraiński Podlasia wobec wyzwań XXI wieku"
IX Podlaska Ukraińska Konferencja Naukowa "Etnos ukraiński Podlasia wobec wyzwań XXI wieku"
(w 20. rocznicę uchwalenia ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym)
W dniach 29-30 listopada 2024 r. w Bielsku Podlaskim odbędzie się IX Podlaska Ukraińska Konferencja Naukowa "Etnos ukraiński Podlasia wobec wyzwań XXI wieku" (w 20. rocznicę uchwalenia ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym).
Podlaskie Ukraińskie Konferencje Naukowe zostały zapoczątkowane w 2017 r. i od tego czasu odbywają się jesienią każdego roku. Ich celem jest intensyfikacja badań nad kulturą, językiem, historią i współczesnością etnosu ukraińskiego Podlasia, a także stworzenie miejsca dla prezentacji i popularyzacji wyników badań naukowych dotyczących regionu. Systematyczne badania tej problematyki mają kluczowe znaczenie dla poznania i zachowania ukraińskiego dziedzictwa Podlasia oraz kształtowania tożsamości jego mieszkańców. Niezbędne do tego są również integracja i rozwój ukraińskiego środowiska naukowego Podlasia oraz rozwijanie jego kontaktów z badaczami z różnych ośrodków naukowych Polski, Ukrainy, Białorusi i innych krajów.
Centralnym tematem IX Podlaskiej Ukraińskiej Konferencji Naukowej będzie funkcjonowanie etnosu ukraińskiego Podlasia w pierwszej ćwierci XXI wieku. Sytuacja ukraińskojęzycznej ludności regionu i jej potomków w realiach początku trzeciego tysiąclecia została przedstawiona w różnorodnej perspektywie. Jednym z centralnych tematów konferencji będzie język ukraiński Podlasia - jego stan i próby redefinicji klasyfikacji językowej. Oddzielna sesja poświęcona zostanie problematyce bogatej ukraińskojęzycznej literaturze Podlasia. Ważnym elementem konferencji będzie prezentacja różnych inicjatyw życia społeczności ukraińskiej Podlasia w pierwszej ćwierci XXI wieku. Rok 2025 jest rokiem jubileuszy 30-lecia ukraińskich programów telewizyjnych na Podlasiu oraz 30 lat działalności Ukraińskiego Zespołu Pieśni i Tańca „Ranok”, co również znajdzie odzwierciedlenie w programie konferencji.
Zawsze na konferencji jest miejsce na prezentację wyników badań historii i kultury Podlasia i sąsiednich regionów, w tym roku tematyka będzie szczególnie różnorodna. Ważnym wymiarem tożsamości i życia mieszkańców Podlasia jest prawosławie, naturalnym więc jest, że dziejom Kościoła prawosławnego poświęcona będzie specjalna sesja. Podlaska Ukraińska Konferencja Naukowa ma charakter interdyscyplinarny i jest miejscem prezentacji wyników badań środowiska naukowego Podlasia z różnych dziedzin nauki. W tym roku będą na konferencji reprezentowane także takie dyscypliny jak matematyka, filozofia, folklorystyka, historia Kościoła, socjologia.
Szczególny kontekst dla tegorocznej konferencji wprowadza 20. rocznica uchwalenia w Polsce ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym. Właśnie ten akt prawny stał się pierwszą w historii państwa polskiego odrębną ustawą, która kompleksowo reguluje prawa mniejszości narodowych w RP. Wybitni badacze z różnych ośrodków naukowych przybliżą różne aspekty sytuacji mniejszości narodowych w Polsce na tle europejskim.
Odbędzie się również debata "Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce w 20-lecie ustawy o mniejszościach - co dalej?" z udziałem wiceministra nauki i szkolnictwa wyższego, doradcy Marszałka Sejmu RP ds. Mniejszości Narodowych i Etnicznych, pełnomocników wojewodów ds. mniejszości narodowych i etnicznych, współprzewodniczącego i członków Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych.
Organizatorzy pragną, aby konferencja miała charakter podsumowujący, diagnozowała sytuację etnosu ukraińskiego Podlasia w ciągu ostatniego ćwierćwiecza, a także jego odpowiedzi na nowe wyzwania XXI w. Jednocześnie konferencja będzie znakomitą okazją do szerszej refleksji nad znaczeniem, skutkami, ale także niedoskonałościami ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym, która kształtuje sytuację i funkcjonowanie wszystkich mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce, w tym także etnosu ukraińskiego Podlasia.
Obrady konferencji toczyć się będą podczas siedmiu sesji:
Odbędzie się też szereg innych wydarzeń:
Podczas konferencji będą prezentowane wystawy "Wydawnictwa ukraińskiego środowiska Podlasia pierwszej ćwierci XXI wieku" oraz "Ukraiński Zespół Pieśni i Tańca Ranok (1995-2025)".
Organizatorem konferencji jest Podlaski Instytut Naukowy. Współorganizatorami są: Instytutu Slawistyki Polskiej Akademii Nauk, Komisja Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych Polskiej Akademii Nauk Oddział w Lublinie, Związek Ukraińców Podlasia, Miejska Biblioteka Publiczna w Bielsku Podlaskim.
Patronat honorowy objęli: Burmistrz Miasta Bielsk Podlaski, Burmistrz Miasta Hajnówka, Burmistrz Miasta Siemiatycze, Burmistrz Kleszczel, Wójt Gminy Bielsk Podlaski, Wójt Gminy Czyże.
Konferencja odbywa się dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji Rzeczypospolitej Polskiej, jest współfinansowana ze środków Województwa Podlaskiego, odbywa się dzięki wsparciu osób prywatnych oraz przy wsparciu Miasta Bielsk Podlaski, Burmistrza Miasta Hajnówka, Burmistrza Miasta Siemiatycze, Wójta Gminy Bielsk Podlaski.
Konferencja będzie przeprowadzona w formacie hybrydowym, tzn. odbywać się będą obrady stacjonarne w Bielsku Podlaskim (Miejska Biblioteka Publiczna, ul. Kazimierzowska 14), zaś część referentów wystąpi online.
Transmisja online konferencji będzie prowadzona na profilach Podlaskiego Instytutu Naukowego na Facebooku i na kanale YouTube.
IX Podlaska Ukraińska Konferencja Naukowa
"Etnos ukraiński Podlasia wobec wyzwań XXI wieku"
Bielsk Podlaski, 14-15 listopada 2025 r.
PROGRAM RAMOWY
Miejsce obrad konferencji: Miejska Biblioteka Publiczna
w Bielsku Podlaskim, ul. Kazimierzowska 14
14.11.2025 (piątek)
9:00-9:30 - Uroczyste otwarcie konferencji
9:30-11:30 - Debata "Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce w 20-lecie ustawy o mniejszościach - co dalej?"
11:45-12:00 - Otwarcie wystawy "Wydawnictwa ukraińskiego środowiska Podlasia pierwszej ćwierci XXI wieku"
12:00-14:00 - Sesja I "Życie ukraińskie na Podlasiu w pierwszej ćwierci XXI wieku"
14:00-14:10 - Otwarcie wystawy "Ukraiński Zespół Pieśni i Tańca Ranok (1995-2025)"
15:00-15:20 - Prezentacja "Słownika gwar ukraińskich Podlasia" profesora Hryhorija Arkuszyna z okazji 30-lecia jego badań naukowych na Podlasiu
15:20-17:20 - Sesja II "Język ukraiński Podlasia - stan i próby redefinicji klasyfikacji językowej"
17:30-17:45 - Prezentacja książki Jurija Hawryluka Kraina horodyszcz i cyrylicy. Szkice z dziejów Podlaszan (Bielsk Podlaski 2025)
17:45-19:45 - Sesja III "Z badań środowiska naukowego Podlasia"
19:45-20:00 - Prezentacja laureatek Podlaskiej Nagrody Naukowo-Literackiej za 2025 rok: Ireny Wiszenko i Elżbiety Nielipińskiej
15.11.2025 (sobota)
9:00-10:20 - Sesja IV "Mniejszości narodowe w Polsce na tle europejskim"
10:30-11:50 - Sesja V "Historia i kultura Podlasia oraz sąsiednich regionów"
12:00 -13:40 - Sesja VІ "Z dziejów Kościoła prawosławnego"
14:10-14:50 - Benefis "30 lat ukraińskich programów telewizyjnych na Podlasiu (1995-2025)"
14:50-16:20 - Sesja VII "Ukraińskojęzyczna literatura Podlasia"
16:20-16:30 - Uroczyste zakończenie konferencji
16:30-17:00 - Koncert Zespołu Śpiewaczego "Dobryna"
