"Czereśnie od Świętej Anny" Michael Sowa

22 września 2022, 11:57

Czereśnie
Czereśnie

 

Rok temu szerokim echem odbiła się w mediach i wśród czytelników debiutancka powieść Michaela Sowy – Tam gdzie nie pada. Ballada o śląskim Teksasie. Nie wszyscy wiedzą, że otworzyła zaplanowany na trzy części cykl pod hasłem ŚLĄSKIE DROGI. 12 października ukaże się druga książka autora – Czereśnie od Świętej Anny – opowieść, która odkrywa przed czytelnikiem kolejne kawałki śląskiej duszy. 

Tym razem autor sięga po współczesną historię. Jest rok 1945. Na ziemie Dolnego Śląska wkracza Armia Czerwona, nieodwracalnie zmieniając życie jego mieszkańców. Wśród nich jest mała Lenchen, której dzieciństwo, dorastanie i dojrzałość przypadną na czas walki o niepodległość oraz narzuconego przez „nowych swoich” pokoju. Opowieści o jej losach towarzyszy smak czereśni rosnących na Górze Świętej Anny... Annaberg. Tam przed wojną cały Śląsk pielgrzymował na licz­ne odpusty, procesje i święta, modlił się i targował, chcąc kupić kolorowego lizaka dla dzieci czy napić się chłodnego steinitz we wszystkich okolicznych językach. Po niemiecku, polsku, czesku. Po śląsku. To miejsce przyciągało jak magnes ludzi z wszystkich stron.

 

Mała Lenchen ma analityczny umysł: świetnie liczy i błyskawicznie kojarzy fakty. Kiedy w 1945 biegnie co sił w nogach do piwnicy, w której przed nalotami bombowymi kryje się jej rodzina, nie spodziewa się, że to początek końca życia, jakie znała. Nowe będzie znaczone stratami – na początku znikną ojciec oraz jej imię.

Lenchen nie może sobie przypomnieć, żeby dziś słyszała syreny alarmowe. Dzisiaj nie było nalotu, a mimo to wszyscy domownicy zebrali się w piwnicy. Dzisiaj nad miastem było cicho, ale na twarzach dorosłych pojawił się lęk, którego nigdy wcześniej u nich nie zauważyła.

A mama nie przestaje zaciskać dłoni, co chwila szepcze „Zdrowaś Maryjo…”, ale robi to szybko, gubi słowa, przerywa, znów zaczyna od nowa. I chyba płacze.

 

(…)

 

— Co to za imię „Lenchen”? — pyta wciąż ściszonym głosem, jakby obawiała się, że ktoś zza drzwi może ja usłyszeć. 

— Lenchen, bo Helenchen, krótko. Helene. — Lenchen stara się w miarę dobrze wyjaśnić.

— Helena. Moja pani nauczycielka z dawnej szkoły miała na imię Helena, wszyscy mówili o niej pani Helenka. Ale już nie żyje, Niemcy ją zastrzelili. — Małgosia urywa, ale zaraz dodaje: — Mogę do ciebie mówić Helenka?

Lenchen kiwa głową, ale myśli o pani Helence ze szkoły Małgosi. Co takiego zrobiła, że trzeba było ją zabić? Może Niemcy szukali zegarków, a pani Helenka nie miała? A może zginęła przypadkowo? Na wojnie dużo ludzi ginie, strzelają do siebie i robią inne jeszcze rzeczy…

— Ty jesteś Niemką, prawda? — Małgosia przerywa Lenchen, od teraz Helence, jej tok myśli.

Lenchen — Helenka potrząsa głową.

— Nein. Nie.

— Ale ty mówisz po niemiecku.

Helenka nie wie, co powiedzieć. To fakt, w jej rodzinie zawsze mówiło się po niemiecku, dziadek i babcia z Rozwadzy też używali tego języka. Ale tata od dziecka w domu mówił po polsku, tak samo babcia, jego mama. W szkole i w kościele mówiono po niemiecku, ale już na targowisku przeważał polski. A raczej jego odmiana — śląski. I tak, każdy z nich — czy dziadkowie z Rozwadzy, czy babcia z Tarnowskich Gór, czy tata, czy mama, którzy w domu mówili w różnych językach — wszyscy oni niezależnie od brzmienia słów byli Ślązakami…

Gdy Lenchen nieco dorośnie, już jako Helenka nauczy się, że może liczyć tylko na siebie. To będą bolesne lekcje, tym bardziej że tajemnicza postać z przeszłości dokłada wszelkich starań, by uprzykrzyć jej życie, które finalnie okaże się kręte, jak kręte są śląskie drogi i śląska historia. I choć znajdzie miłość, spokój nigdy nie będzie jej dany.

(…) kiedy rosyjscy (albo jak mówią dorośli — radzieccy) żołnierze odeszli, pojawili się żołnierze polscy. Nie mieli czerwonych gwiazdek na czapkach, tylko mieniącego się w słońcu orzełka. I mundury też były inne — kolor niby ten sam, ale nie tak gęsto upstrzone kolorowymi medalami i naszywkami. Szkoda.

Tak więc jak już Rosjan nie było, to przyjechali Polacy i Willi powiedział, że teraz tu wszystko będzie polskie. Będą polskie szkoły, polskie sklepy, polskie apteki i polski szewc. I wszystko inne polskie też. Kościół zostanie taki, jak był, ale będzie polski ksiądz i nabożeństwa będą tylko po polsku. Ponieważ księdza Langego zastrzelili Rosjanie, to w mieście nie było niemieckich duchownych. I w ogóle wszędzie trzeba będzie teraz mówić po polsku, na ulicy, u lekarza i na poczcie. A w domu najlepiej też. Może kiedyś wszystko znów wróci — jak on to powiedział? — do normy, ale teraz rządzą tu Polacy i wszystko musi być polskie. 

Lenchen tego nie rozumie, ale trudno. W domu jak na razie mówią po niemiecku, czasem mama zanuci jakąś polską piosenkę, której nauczył jej tata. Tata znał bardzo dobrze polski; babcia, czyli mama taty też. Polski, a raczej ten fajny śląski, zawsze było słychać na Annabergu, czyli po polsku — Górze Świętej Anny, kiedy byli tam raz czy dwa razy na odpuście. A stamtąd nie było daleko do Rozwadzy, czyli tam, gdzie mieszkała druga babcia z dziadkiem, rodzice mamy. No i ciocia Greta, z którą dawno już się nie widzieli.

Dlatego Lenchen nie widzi problemu z nowym językiem. 

Czereśnie od Świętej Anny to opowieść inspirowana historią. Ujmuje ciepłym, pełnym zrozumienia spojrzeniem na Śląsk i Ślązaków – przywiązanych przede wszystkim do ziemi, na której się urodzili – żywym językiem i niepowtarzalnym regionalnym kolorytem. Pokazuje zawiłą powojenną rzeczywistość, uwypukla szarości oraz obie – ciemną i jasną – strony ludzkiej natury.

Michael Sowa z wykształcenia jest doktorem fizyki, który na co dzień zajmuje się cząstkami elementarnymi jako pracownik naukowy CERN i politechniki w Akwizgranie oraz słowami jako tłumacz literatury polskiej i niemieckiej.

O autorze

Michael Sowa – Ślązak z Opolszczyzny, od wielu lat mieszkający w Niemczech. Doktor fizyki (cząstki elementarne), pracownik naukowy CERN i politechniki w Akwizgranie, nauczyciel w Berlinie, pisarz, tłumacz literatury niemieckiej i polskiej. Ponadto technik mechanik i ślusarz w jednej osobie. W 2021 roku zadebiutował powieścią „Tam, gdzie nie pada”.  

Prowadzący:

Dorota Sokołowska



ZNAJDŹ NAS







"Wielki potencjał" Shawn Achor

"Wielki potencjał"- autor bestsellerów Shawn Achor wskazuje nam, jak uwolnić ukryte źródła potencjału





" Sto nowych rysunków Franza Kafki"

Pierwsza książka, w której opublikowano całość dorobku graficznego Franza Kafki.



"Opera na trzy śmierci" Sylwia Stano

Powojenna Warszawa, prastara puszcza, trzy zbrodnie i dziewczyna, która ocalała, by śpiewać.



"Za wolność moich sióstr" Gayle Tzemah Lemmon

Nie miały głosu. Nie miały praw. Nie miały przyszłości. Więc z bronią w ręku postanowiły je sobie wywalczyć



"Ten drugi" Książę Harry

Jest mężem, ojcem, działaczem humanitarnym i ekologicznym, weteranem wojennym i ambasadorem zdrowia psychicznego.
Mieszka w Santa Barbara w Kalifornii z rodziną i trzema psami.



"Mapa kulturowa" Erin Meyer

W książce znajdziemy wiele skutecznych rad, wskazówek i praktycznych przykładów m.in. rozmówki angielsko-holenderskie, które udowadniają, że uprzejmość ma wiele twarzy



"O tyranii” Timothy Snyder

"O tyranii” Snydera to przełomowa książka o tym, jak przeciwstawiać się autorytaryzmowi. Niestety nawet dziś, w XXI wieku, wciąż rezonuje jako dzieło na wskroś trafne i aktualne.



"Sekcja zwłok. True crime – historie z prosektorium" Vincent di Maio, Ron Franscell

Autorzy zapraszają nas do świata koronerów, przysięgłych, świadków i sędziów



"Kiedy kobiety były smokami" Kelly Barnhill

Opowieść o kobiecym gniewie, zmowie milczenia i godzeniu się z losem, mocny feministyczny manifest
w fantastycznym przebraniu.



O czym mówimy w tym tygodniu?

Kilka propozycji na najbliższy czas. Co warto czytać?



Co będziemy czytać i polecać w najbliższym czasie?

Nowości z księgarskich półek-polecamy codziennie o 12.20



"Operacja mundial. Futbol, korupcja, polityka. 1930-2026" Krzysztof Kawa, Remigiusz Półtorak

W prawdziwej grze – o wielkie pieniądze, prestiż i wpływy – biorą udział nie tylko gwiazdy futbolu. To czasem czarna energia.



"Moc dobrych słów" Matt Haig

Matt Haig to jeden z najbardziej inspirujących popularnych autorów naszej epoki, piszących o zdrowiu psychicznym.



"Lazurowa idea. O rzeczywistości" Zellker

Ksiązkę poleca Grupa Wydawnicza Harmonia. Wydawnictwo UNUO



"Zaraz wracam" Liliana Fabisińska

Zapraszamy na przygody mafijne, jazdę na skuterze i wirtuozerię kulinarną w najnowszej powieści Liliany Fabisińskiej



"Adam. Mickiewicz" Cezary Harasimowicz

Autor strąca wieszcza z cokołu, zabiera czytelnika w niezwykle barwną podróż do epoki romantyzmu



"Czereśnie od Świętej Anny" Michael Sowa

Jest rok 1945. Na ziemie Dolnego Śląska wkracza Armia Czerwona, nieodwracalnie zmieniając życie jego mieszkańców.



„Wymyślone miasto Lwów” Ziemowit Szczerek

Dla Ziemowita Szczerka Lwów to po prostu jego miasto.



"Nagły świt" Agnieszka Jeż

. Premiera pierwszego tomu SAGI RODZINY POLAKOWSKICH już 7 września.



"Jak żyć z lękiem" Marcin Matych

Dr Nerwica - rapując i pisząc - zachęca wszystkich cierpiących w ukryciu z powodu lęku do sięgnięcia po pomoc.



"Przypływ. O emocjach i seksualności dojrzałych kobiet" Alicja Długołęcka

Coś dla dojrzałych pań- książka poszerza horyzonty, daje wiedzę, proponuje nowe drogi



"Deman" Artur Urbanowicz

Zastanawiałeś się kiedykolwiek, co by się wydarzyło, gdyby w czasie opętania to człowiek kontrolował demona, a nie odwrotnie?



"Boginie, dziewice, potworzyce" Hanna Furgo

Książka zawiera 500 haseł i jest skarbnicą wiedzy o mitycznych bohaterkach, a także ich obecności w kulturze i sztuce



"Twierdza Warszawa" Dariusz Kaliński

Walcząca Warszawa to nie tylko powstanie. Książka mówi o tym, co najważniejsze dla tego miasta.



"Historia Kościoła. O męczennikach palestyńskich” Euzebiusza z Cezarei

Nowe wydanie „Historii Kościoła” w klasycznym tłumaczeniu ks. bpa Arkadiusza Lisieckiego. Słowo wstępne do książki napisał Paweł Lisicki.



Z okazji 75. urodzin brazylijskiego pisarza Paula Coelho przypominamy sylwetkę Autora

75. URODZINY PISARZA PAULO COELHO, 35. ROCZNICA WYDANIA PIELGRZYMA
ALCHEMIK OD 650 TYGODNI NA LIŚCIE BESTSELLERÓW „USA TODAY”



"Niepowstrzymani" Yuval Noah Harari

Spider-Man, Wonder Woman, Superman, Batman? Nie. Prawdziwym bohaterem jesteś ty



„Chińczycy trzymają nas mocno" Sylwia Czubkowska

Czyta się jak powieść sensacyjną ze świadomością, że to wszystko prawda. Tak rodzi się przyszłość



"Do głębi intrygujący kraj" Arkady Radosław Fiedler

Nieodpartemu diabelnemu urokowi Boliwii nie oprze się nikt – twierdzi Arkady Fiedler. Czas więc na podróż.



"Życie mimo wszystko. Rozmowy o samobójstwie" Halszka Witkowska

To książka ratunek. Życie warte jest rozmowy (zwjr.pl) o rosnącym lawinowo w Polsce zjawisku samobójstw.



"Minuty. Reportaże o starości" (wydanie poszerzone) Iza Klementowska

Kiedy pojawia się myśl, że nadchodzi starość? I czy w ogóle się pojawia – czy to bardziej proces, który zdarza się przeoczyć? Albo ignorować?



"Szept mroku" Kinga Litkowiec

Kinga Litkowiec w nowej, zmysłowej i przepełnionej sekretami opowieści. Nowość na końcówkę gorącego lata



"Wyglądy i wglądy" Aleksander Fiut

Wydawnictwo Literackie poleca



„Mężczyzna, który zjadł orzeszki” Marta Guzowska i Leszek Talko

Zabawna opowieść spod znaku Wielkiej Litery



"Spatif. Upajający pozór wolności" Aleksandra Szarłat

SPATIF- tę książkę trzeba przeczytać- poleca Wydawnictwo Czarne




źródło: www.radio.bialystok.pl​


Białystok FM 99,4 Łomża FM 87,9 Suwałki FM 98,6 Siemiatycze FM 104,1 Białowieża FM 89,4 178,352 MHz (k.5C) DAB+

Copyright © Polskie Radio Białystok