Radio Białystok | Magazyny | Czytam książki | "Kobieta zmienną jest" i "Nie rób drugiemu, co tobie niemiłe" Bogdan Wojciszke
„Bogdan Wojciszke, znakomitym językiem, lekko i z humorem, wynikającym z mądrego dystansu do naszych mniemań o sobie, pokazuje, jak dalece nasze powszechne wyobrażenia o ludzkiej naturze mogą być zgodne z psychologiczną wiedzą, za którą stoją naukowe badania i eksperymenty. To książka znakomita!”.
Profesor Jerzy Bralczyk
„Wiemy dobrze z reklam, że staropolski okrzyk radości i zachwytu brzmi: WAW! Ale cóż to właściwie znaczy? Problem rozwikłała amerykańska psycholog Alice Eagly – WAW znaczy po prostu Women Are Wonderful (Kobiety są cudowne). Zgodnie z badaniami prowadzonymi w wielu krajach kobiety są spostrzegane jako serdeczne, życzliwe, troskliwe, ciepłe, uczuciowe i różowe, a mówiąc bardziej uczenie – wspólnotowe, czyli nastawione na relacje społeczne i na ich podtrzymywanie, a w związku z tym również na uczucia, zarówno własne, jak i cudze. Ten stereotyp jest powtarzany w setkach baśni, wierszy, filmów, reklam, piosenek i czytanek szkolnych. Co prawda z czytanek został starannie wyrugowany w krajach o silnym ruchu feministycznym, ale w polskich czytankach stereotyp trzyma się równie dobrze jak przed pięćdziesięcioma laty. Właśnie wtedy czytałem jedną ze swoich pierwszych czytanek, Grypa szaleje w Naprawie, opisującą, jak to cała Naprawa (wioska przy Zakopiance) zapadła na grypę, a dzielny Antek zszedł na dół i brnąc po pas przez śniegi, przyniósł aspirynę, która całą wieś od razu postawiła na nogi. Co robiła w tym czasie Marysia? Ano cierpliwie i biernie czekała, aż Antek wróci i wyratuje ją z opresji wraz z całą Naprawą. Tak samo bywa w baśniach, w których dzielni młodzieńcy przemierzają góry i doliny, wdrapują się na szklane góry, czasem obsuwają się trochę, ale i tak obcinają kolejno odrastające głowy smoków. Co wówczas robią księżniczki? Czekają i zapytują z ciepłym zainteresowaniem: >>A co to tam się tak zsuwa?<<. W porównaniu z kim kobiety są cudowne?”.
fragment
W polszczyźnie fraza >>Zemsta jest rozkoszą bogów<< bywa zwykle przywoływana jako przysłowie starożytnych Greków, choć w wielu innych językach (w tym greckim) zdaje się nieobecna. Homer pisał w Iliadzie jedynie, że gniew zemsty >>jak miód w serce wcieka<<. Mimo to zemsta bardzo do greckich bogów pasuje, gdyż byli oni niezmiernie popędliwi (podobnie jak wcześni Grecy Homera), atakowali i mścili się na sobie nawzajem właściwie bezustannie. Grecy mieli nawet specjalne boginie zemsty – Nemezis i Erynie. Domniemana słodycz zemsty pobrzmiewa także u późniejszych twórców (na przykład Byrona), u licznych autorów zaś bohaterowie żyją i dyszą zemstą, od Ajschylosa do Paula Coelho, co wprawia w desperację maturzystów ślęczących nad wypracowaniami >>Motyw zemsty w literaturze europejskiej<<. Juwenal, rzymski poeta z przełomu I i II wieku naszej ery, powiadał, że tylko głupcy uważają zemstę za słodszą od życia, i dodawał, że jest ona małostkową przyjemnością ciasnych umysłów. Ten ambiwalentny stosunek do zemsty na stałe zagościł w naszej kulturze i najlepiej wyraził go John Milton, znakomity poeta (pierwsze pióro purytańskiej rewolucji w siedemnastowiecznej Anglii): >>Zemsta, na pierwszy rzut oka słodka, niebawem gorzko do siebie samej doskoczy<<. Impulsywna rozkosz zemsty zdaje się podźwiękiem po naszej plemiennej przeszłości, jej racjonalne odrzucenie zaś – wyrazem cywilizacji, która odbiera jednostce prawo do wymierzania sprawiedliwości przekazując je zbiorowości i jej instytucjom. Jakież więc są faktyczne konsekwencje psychiczne zemsty – polepsza czy raczej pogarsza stan osoby, która się mści? Przynosi ulgę i zapomnienie, czy też dolewa oliwy do ognia?”.
Bogdan Wojciszke – profesor psychologii, dziekan sopockiego wydziału Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej, pracuje też w Instytucie Psychologii PAN. Jego zainteresowania badawcze obejmują liczne zagadnienia psychologii społecznej, jak spostrzeganie i ocenianie ludzi, oceny moralne, dynamika bliskich związków uczuciowych, kultura narzekania, następstwa sprawowania władzy, czy poglądy na świat społeczny. Jest autorem 10 książek (między innymi Teoria schematów społecznych, Procesy oceniania ludzi, Psychologia miłości, Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej, Wspólnotowość i sprawczość) i ponad 120 artykułów, z których wiele ukazało się w najbardziej cenionych czasopismach międzynarodowych.
Czy kobieta jest zmienna? Czy każdy jest kowalem swego losu?
· Czy naprawdę kto z kim przestaje, taki się staje?
· Czy miłość niejedno ma imię, a szczęście zależy od nas samych?
Dzięki tej książce dowiesz się, co o przysłowiach i mądrości ludowej sądzi współczesna psychologia.
„Wiemy dobrze z reklam, że staropolski okrzyk radości i zachwytu brzmi: WAW! Ale cóż to właściwie znaczy? Problem rozwikłała amerykańska psycholog Alice Eagly – WAW znaczy po prostu Women Are Wonderful (Kobiety są cudowne). Zgodnie z badaniami prowadzonymi w wielu krajach kobiety są spostrzegane jako serdeczne, życzliwe, troskliwe, ciepłe, uczuciowe i różowe, a mówiąc bardziej uczenie – wspólnotowe, czyli nastawione na relacje społeczne i na ich podtrzymywanie, a w związku z tym również na uczucia, zarówno własne, jak i cudze. Ten stereotyp jest powtarzany w setkach baśni, wierszy, filmów, reklam, piosenek i czytanek szkolnych. Co prawda z czytanek został starannie wyrugowany w krajach o silnym ruchu feministycznym, ale w polskich czytankach stereotyp trzyma się równie dobrze jak przed pięćdziesięcioma laty. Właśnie wtedy czytałem jedną ze swoich pierwszych czytanek, Grypa szaleje w Naprawie, opisującą, jak to cała Naprawa (wioska przy Zakopiance) zapadła na grypę, a dzielny Antek zszedł na dół i brnąc po pas przez śniegi, przyniósł aspirynę, która całą wieś od razu postawiła na nogi. Co robiła w tym czasie Marysia? Ano cierpliwie i biernie czekała, aż Antek wróci i wyratuje ją z opresji wraz z całą Naprawą. Tak samo bywa w baśniach, w których dzielni młodzieńcy przemierzają góry i doliny, wdrapują się na szklane góry, czasem obsuwają się trochę, ale i tak obcinają kolejno odrastające głowy smoków. Co wówczas robią księżniczki? Czekają i zapytują z ciepłym zainteresowaniem: >>A co to tam się tak zsuwa?<<. W porównaniu z kim kobiety są cudowne?”.
Prywatnie tu: tudorotasokolowska.pl
Prowadzący:
Dorota Sokołowska
