Radio Białystok | Wiadomości | Wystawy, festiwal oraz wydarzenia kulturalne w 80. rocznicę powstania w getcie
W poniedziałek (5.06) organizatorzy poinformowali o wydarzeniach które zostały zaplanowane na kolejne miesiące tego roku. Część wydarzeń już się odbyła. Główne uroczystości - jak co roku - zaplanowano na 16 sierpnia.
To wyraz pamięci o żydowskiej społeczności. W tym roku mija 80 lat od wybuchu powstania w getcie białostockim. Oprócz nich przygotowano też ponad trzydzieści różnych wydarzeń historycznych i kulturalnych.
Powstanie w białostockim getcie, utworzonym w lipcu 1941 roku, historycy uważają za drugi pod względem wielkości - po Warszawie - zryw ludności żydowskiej w walce z hitlerowcami. Wybuchło 16 sierpnia 1943 roku, walki trwały kilka dni.
Bezpośrednim powodem wybuchu powstania były niemieckie przygotowania do ostatecznej likwidacji getta. Grupa bojowników chciała sforsować bramy przy jednej z ulic, co dawałaby szanse na ucieczkę w kierunku Puszczy Knyszyńskiej. Słabo uzbrojonych powstańców było trzystu; Niemców, dysponujących czołgami i samolotami, dziesięć razy więcej. Główne walki w getcie toczyły się 16 sierpnia 1943 roku, w kolejnych kilku dniach broniły się już tylko pojedyncze punkty oporu.
Uroczystości rocznicowe tradycyjnie odbywają się przy pomniku upamiętniającym obrońców getta. Pomnik stoi na placu noszącym imię przywódcy powstania - Mordechaja Tenenbauma-Tamaroffa. Plac znajduje się na terenie dawnego getta, w miejscu, gdzie niegdyś był cmentarz getta.
Zaplanowane na ten rok uroczystości obejmują też m.in. rocznicę spalenia przez Niemców wielkiej synagogi 27 czerwca 1941 roku, wraz z przebywającymi w niej ludźmi. Według historyków spłonęło w niej wówczas ok. 800 Żydów.
Pod koniec lipca odbędzie się uroczystość odsłonięcia tablic wmurowanych w chodniki w miejscach głównych bram getta, w jego pierwotnych granicach z 1941 roku.
Głównym obchodom rocznicy wybuchu powstania w getcie towarzyszyć też będzie odsłonięcie tzw. kamieni pamięci poświęconych rodzinie Samuela Pisara - ocalałego z zagłady getta i obozu koncentracyjnego w Auschwitz, znanego na świecie pisarza i prawnika, zmarłego w 2015 roku. Kamienie znajdą się na chodniku przy kamienicy, gdzie Pisar się urodził. Spodziewani są goście z USA i Izraela.
Będą też wystawy, m.in. poświęcone kopistom z białostockiego getta, promocje książek, spektakle plenerowe, koncerty i spacery historyczne. W obchody została również wpisana tegoroczna edycja Festiwalu Kultury Żydowskiej "Zachor - kolor i dźwięk", która odbędzie się w drugiej połowie czerwca.
Mówimy o pamięci, spuściźnie, którą pozostawili nam bohaterowie. Którzy walczyli, w getcie zginęli. Oni oczywiście wiedzieli, że zginą, bo walka była nierówna, po prostu walczyli o godną śmierć i pozostaną w naszej pamięci - podkreśla prezydent Białegostoku Tadeusz Truskolaski.
"Jako Żyd wiem o tym, że jest nas za mało, byśmy mogli pielęgnować nasze groby, nasze cmentarze. Bez pomocy nie-Żydów nie damy rady. Liczymy na to, że pokolenia następne wezmą na siebie współciężar, a w istocie rzeczy - główny ciężar noszenia tej pamięci" - mówi przewodniczący komitetu honorowego obchodów 80. rocznicy powstania w getcie Marian Turski.
