Radio Białystok | Wiadomości | W Sokołach odsłonięto pierwszy w Polsce pomnik ofiar "operacji polskiej" NKWD

W Sokołach odsłonięto pierwszy w Polsce pomnik ofiar "operacji polskiej" NKWD

8.12.2022, 07:43, akt. 20:46

W Sokołach w powiecie wysokomazowieckim odsłonięto w czwartek (08.12) pomnik ofiar tzw. "operacji polskiej" NKWD, podczas której - w latach 1937-38 - zamordowano ponad 200 tys. Polaków w Związku Socjalistycznych Republik Sowieckich. Uroczystości towarzyszyło spotkanie naukowe poświęcone wydarzeniom sprzed 85 lat.

fot. Agnieszka Czarkowska
fot. Agnieszka Czarkowska


0:00
0:00
W Sokołach odsłonięto pierwszy w Polsce pomnik ofiar "operacji polskiej" NKWD - relacja Agnieszki Czarkowskiej | Pobierz plik.


Problemy z odsłuchem?

Częstym problemem przy wyświetlaniu playera jest używanie Adblocka.
Dłuższe dźwięki na niektórych wersjach przeglądarki Chrome są ucinane.

Pomnik tworzą pamiątkowe tablice na których spoczywa krzyż

Pomnik, który według pomysłodawców jest pierwszym takim w Polsce, tworzą pamiątkowe tablice o wysokości kilku metrów, na których spoczywa krzyż. "Zginęli za to, że byli Polakami. Pamięci ofiar zbrodni sowieckich 1937-1938"" - to jedna z inskrypcji na tablicach.

Jak powiedział wójt gminy Sokoły Józef Zajkowski, pomysł pomnika powstał dwa lata temu, a przychylna mu była rada gminy. 

My mamy ofiary, które zostały wywiezione na Sybir. W ostatnim czasie, w ramach repatriacji ściągnęliśmy rodzinę z Kazachstanu, której dziadkowie byli wywiezieni właśnie w ramach akcji NKWD

- mówił wójt.

"Jesteśmy zobowiązani wobec historii, aby o takich faktach historycznych pamiętać" - dodał. "My jesteśmy tymi, którzy uczą historii i dlatego podjęliśmy się tego, by pomnik powstał" - powiedział Józef Zajkowski.

Pomysł Fundacji Piękno Życia wsparła finansowo Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. Uchwała gminy w sprawie powstania pomnika została podjęta w 2021 roku.

"Operacja antypolska NKWD należy do najtragiczniejszych kart w historii naszego narodu. (…) Pomnik ten ma upamiętnić wszystkie ofiary NKWD. To hołd w kierunku ludzi, którzy poświęcili życie służbie naszej Ojczyźnie. Wszyscy oni zasługują na miejsce w pamięci przyszłych pokoleń, dlatego Rada Gminy Sokoły wyraża zgodę na wzniesienie pomnika Ofiar Operacji Antypolskiej NKWD" - napisano w uzasadnieniu tej uchwały.

"Operacja polska" - przez niektórych historyków określana jako operacja antypolska - to mało znana zbrodnia przeprowadzona na Polakach mieszkających na terenie Związku Sowieckiego w latach 1937-38. Ta  zbrodnia ludobójstwa sprzed 85 lat jest jedną z odsłon stalinowskiego Wielkiego Terroru. Historycy szacują, że zamordowano wówczas około 200 tysięcy naszych rodaków. Polaków z Ukraińskiej i Białoruskiej Sowieckiej Republiki również masowo deportowano do Kazachstanu i na Syberię.


Zbrodnia była przemilczana w okresie PRL

Zbrodnia była całkowicie przemilczana w okresie PRL. Również na emigracji wiedza o masowej eksterminacji Polaków była niewielka. Dopiero w 1991 r. w Polsce ukazała się pierwsza synteza dziejów Polaków w imperium sowieckim pióra Nikołaja Iwanowa "Pierwszy naród ukarany. Polacy w Związku Radzieckim 1921-1939".

Pod koniec lat 90. ubiegłego wieku wyniki badań nad zbrodnią na Polakach opublikował "Memoriał". Kolejnym przełomem w badaniach nad operacją polską było nawiązanie bliskiej współpracy między Instytutem Pamięci Narodowej a archiwistami z Ukrainy, gdzie zachowała się ogromna dokumentacja mordu.

W 2010 r. ukazała się wspólna publikacja IPN i Archiwum Służby Bezpieczeństwa Ukrainy "Polska i Ukraina w latach trzydziestych-czterdziestych XX wieku. Tom 8. Wielki terror. Operacja polska 1937-1938". Od 2018 r. IPN prezentuje wystawę planszową "Rozkaz nr 00485. Antypolska operacja NKWD na sowieckiej Ukrainie 1937–1938". Do tej pory oglądali ją widzowie w kilkudziesięciu miejscach w Polsce, Ukrainie, USA i Australii.

W 2009 r. Sejm RP przyjął uchwałę upamiętniającą ofiary zbrodni dokonanych w latach 1937–1939 na Polakach w ZSRS. "Sejm RP oddaje cześć pamięci 150 tys. Polaków zamordowanych przez NKWD w latach 1937–1939 w ramach tzw. operacji polskiej w czasie Wielkiego Terroru. Sejm wyraża wdzięczność działaczom rosyjskiego stowarzyszenia "Memoriał" oraz tym historykom rosyjskim i ukraińskim, którzy podtrzymują pamięć o ludobójstwie dokonanym na naszych niewinnych rodakach".

źródło: PAP | red: sk, mag

PRB
Aplikacja Polskiego Radia Białystok dla telefonów z iOS

PRB
Aplikacja Polskiego Radia Białystok dla telefonów z Androidem

Przeczytaj, zanim skomentujesz

ZOBACZ TEŻ:


IPN w Białymstoku zawiesił śledztwo ws. obławy augustowskiej

3.10.2022, 17:34

Pion śledczy Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku zawiesił śledztwo w sprawie tzw. obławy augustowskiej. W Polsce przeprowadzone zostały wszelkie możliwe czynności procesowe, a tych na terytorium Rosji i Białorusi nie można obecnie przeprowadzić w ramach międzynarodowej pomocy prawnej.


Władze powiatu sokólskiego uczciły pamięć ofiar obławy augustowskiej

18.07.2022, 18:18

Mszą świętą i przemarszem pod pomnik Ofiar Obławy Augustowskiej władze powiatu sokólskiego uczciły pamięć prawie 600 zaginionych mieszkańców regionu, którzy padli ofiarą sowieckich represji po zakończeniu II Wojny Światowej.


Uroczysty pogrzeb pierwszej odnalezionej ofiary obławy augustowskiej

18.07.2022, 07:18

W poniedziałek (18.07) w Augustowie odbył się pogrzeb pierwszej odnalezionej ofiary obławy augustowskiej. Szczątki Wacława Sobolewskiego ps. "Sęk" zostały odnalezione w trakcie prac ekshumacyjnych prowadzonych przez IPN.





ZNAJDŹ NAS


















źródło: www.radio.bialystok.pl

Białystok FM 99,4 Łomża FM 87,9 Suwałki FM 98,6 Siemiatycze FM 104,1 Białowieża FM 89,4 178,352 MHz (k.5C) DAB+

Copyright © Polskie Radio Białystok