Prawosławne uroczystości ku czci św. Jana Teologa w Supraślu

Święto, obchodzone 21 maja, jest jednym z najważniejszych w supraskim męskim monasterze, ważnym miejscu dla prawosławnych w Polsce, zwanym Supraską Ławrą, które od 2023 r. ma status pomnika historii.

Głównej świątecznej liturgii zakończonej procesją przewodniczył biskup supraski Andrzej.

Cerkiew Jana Teologa

Początkowo drewniana, była pierwszą świątynią w monasterze Zwiastowania Najświętszej Marii Panny w Supraślu. Powstała w 1501 r. 

Obecna pochodzi z XIX w. Wzniesiona została z czerwonych cegieł w latach 1889-1890 w obrębie monasterskich budynków. 

Przybudowano ją do istniejącej, południowej części obiektu klasztornego.

Zniszczona w czasie wojny

W latach 1939-1940 zdewastowały ją wojska sowieckie, tworząc w budynkach monasterskich koszary wojskowe. W głównej klasztornej cerkwi - pod wezwaniem Zwiastowania NMP - Sowieci urządzili wtedy warsztaty wojskowe, a w świątyni pod wezwaniem św. Jana Teologa - kuchnię i stołówkę.

Wycofując się stamtąd po wybuchu wojny radziecko-niemieckiej, zostawili nagie mury. Władze niemieckie udostępniły prawosławnym cerkiew św. Jana Teologa. W 1942 r. ponownie ją wyświęcono.

Wycofując się w lipcu 1944 r., Niemcy wysadzili główną klasztorną świątynię Zwiastowania NMP, zamieniając ją w gruzy. Jej odbudowa rozpoczęła się w 1984 r. i dopiero cztery lata temu cerkiew Zwiastowania NMP została ponownie konsekrowana.

Muzeum Ikon i Akademia Supraska

Po wojnie mniejsza cerkiew św. Jana Teologa stała się świątynią parafialną, a pozostałe budynki monasterskie przejął Skarb Państwa.

Od lat 90. ubiegłego wieku cały klasztor w Supraślu stanowi własność Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Działa tam m.in. Muzeum Ikon (oddział Muzeum Podlaskiego w Białymstoku) i Akademia Supraska.

Cerkiew Jana Teologa przeszła remont. Zyskała m.in. nowe polichromie. W 2017 r. została ponownie wyświęcona po remoncie.

źródło: PAP | red: at