Prace nad paktem na nową perspektywę finansową Unii Europejskiej 2028-2034 zainaugurowano w czerwcu na spotkaniu w Białowieży z udziałem wiceprzewodniczącego Komisji Europejskiej Raffaele Fitto. Pakt ma być formą wsparcia regionów wschodnich z krajów UE - Polski, Litwy, Łotwy, Estonii, Finlandii, Słowacji, Węgier i Rumunii, które mają trudne sąsiedztwo z Rosją, Białorusią i Ukrainą i ponoszą z tego powodu różne konsekwencje gospodarcze i społeczne.

Stanowisko ws. paktu przyjął w czwartek w Białymstoku zarząd woj. podlaskiego. Ma być ono przekazane KE w ramach kończących się w czwartek konsultacji społecznych nad dokumentem.

Skutki zamknięcia granicy i kryzysu migracyjnego

Od lata 2021 r. na granicy z Białorusią trwa wywołany przez ten kraj kryzys migracyjny. Obecnie zamknięte są wszystkie przejścia graniczne z Białorusią. Władze woj. podlaskiego wskazują, że cały region ponosi skutki sytuacji na wschodzie: gospodarcze, społeczne, rozwojowe, transgraniczne.

„Zamknięcie wschodniego kierunku wymiany handlowej szczególnie dotknęło duże przedsiębiorstwa produkcyjne i eksportowe z województwa podlaskiego, które wcześniej korzystały z rynków Republiki Białoruskiej, Federacji Rosyjskiej i Ukrainy oraz ze szlaków transportowych przebiegających przez te kraje. Skutki tego kryzysu objęły nie tylko sektor MŚP, lecz także duże firmy przemysłowe, które są filarami lokalnej gospodarki i kluczowymi pracodawcami” - napisał zarząd województwa w swoim stanowisku. Zwrócił uwagę m.in. na zahamowanie inwestycji i spadek przychodów, oraz na to, że region traci na konkurencyjności z innymi województwami i sytuacja ta zniechęca inwestorów.

Firmy oczekują od UE wsparcia, które pomoże im dostosować się do istniejących warunków. Region liczy m.in. na fundusze gwarancyjne, preferencyjne pożyczki, granty na inwestycje, rekompensaty za ograniczenia w handlu transgranicznym, fundusze na strategiczne projekty technologiczne i infrastrukturalne w przemyśle. Chodzi również o wsparcie firm z branż takich jak: turystyka, gastronomia, agencje celne, handel transgraniczny, które ucierpiały na sytuacji na granicy.

Potrzebne stworzenie specjalnej strefy

„Dodatkowo województwo podlaskie postuluje utworzenie specjalnej strefy inwestycyjnej, obejmującej wszystkie województwa wschodnie, na wzór dotychczasowych krajowych specjalnych stref ekonomicznych. Strefa taka powinna zapewniać przedsiębiorcom preferencje podatkowe, uproszczone procedury administracyjne oraz priorytetowy dostęp do funduszy unijnych i krajowych” - czytamy w stanowisku.

W ocenie władz województwa podlaskiego taka strefa byłaby impulsem inwestycyjnym.

Władze województwa chcą także, aby w algorytmie podziału pieniędzy z UE znalazł się dodatkowy czynnik, czyli trudne położenie. Chcą też utworzenia specjalnej inicjatywy na rzecz tych regionów z dodatkową pulą pieniędzy, wyższego poziomu dofinansowania projektów realizowanych w tych regionach czy wyższego poziomu pomocy publicznej, a także pomocy de minimis.

źródło: PAP | red: tk