Ceny prądu - felieton Marka Gąsiorowskiego

Akurat te surowce energetyczne, o których mówił prezydent Trump są w Europie w odwrocie. Stary kontynent stawia na czystą energię i stąd głownie płynie prąd do odbiorców. Ropa, węgiel i gaz przegrywają z energią atomową, OZE i z elektrowniami wodnymi, a właśnie z tych źródeł płynie prawie 75 proc. europejskiego prądu.

Struktura produkcji energii w Polsce jest odwrotna. Około trzech czwartych zasilania pochodzi od węgla - ten sposób produkcji mocy jest objęty opłatą za emisje CO2. Ta opłata to około 30-40 proc. obecnej ceny i jej udział w kosztach i opłatach będzie rósł. Zgodnie z planami Unia ogranicza prawa do emisji co roku o 5 proc. I dlatego u nas prąd jest drogi, a będzie jeszcze droższy, zwłaszcza, że transformacja energetyczna nad Wisłą przebiega zbyt wolno.  

Lada moment - najpóźniej w 2028 roku - w życie wejdzie program ETS 2. To da nowy impuls do kolejnych wzrostów kosztów i cen, gdyż opłatami emisyjnymi mają być objęte transport i budynki. Te ostatnie muszą być obowiązkowo ocieplone. Szacuje się, że każde gospodarstwo domowe w Polsce na energię wyda wówczas o ponad 1500 zł rocznie więcej przy tanich uprawnieniach do emisji i do ponad 7 tys. zł rocznie przy bardzo drogich uprawnieniach. Cała gospodarka odczuje wzrost kosztów w wysokości 21 mld zł rocznie przy tanich cenach praw do emisji i do 96 mld zł przy ekstremalnie drogich. Budzi to opór polityczny, gdyż takie koszty energii uczynią naszą gospodarkę niekonkurencyjną, a koszty życia będą nie do zaakceptowania. Owszem, na końcu tej drogi jest czyste środowisko i bardzo tania energia, ale wiele krajów tego celu nie osiągnie, bo nie będzie tych państw na to stać.

Już teraz energia drożeje w piorunującym tempie. Od 2021 r. do dziś ceny w przypadku gospodarstw domowych wzrosły 2,5 krotnie, ale najgorsze jak widać przed nami. Nie zmieni tego nawet zwiększona podaż węglowodorów z USA i co za tym idzie obniżka cen tychże surowców na rynkach.

W Unii za wartość 1 kw. mocy odpowiadają głównie europejskie regulacje, a te można zmienić tylko drogą politycznych negocjacji. EST2 nie chce Polska, nie chce Słowacja, za chwilę dołączą kolejne państwa - niemal wszędzie oznacza to znaczący wzrost kosztów życia. Wiadomo, że narzucone przez system prawny Unii opłaty emisyjne już teraz czynią europejską gospodarkę niekonkurencyjną. Wszystko dzieje się w imię idei, która wydaje się być słuszna, bo kto nie chce czystego i zdrowego powietrza. Jednak, żeby skutecznie wprowadzić taką wizję - sama Europa to za mało, tak musi myśleć cały świat. Na razie Stary kontynent naśladowców w tej kwestii nie ma, bo to nikomu się nie opłaca, przynajmniej w krótkiej perspektywie.  

Zresztą bardzo wielu ludzi nie widzi sensu tak wielkich i kosztownych zmian, które tak naprawdę nie wiadomo kiedy przyniosą oczekiwane efekty. Wielu z nas spełnienia idei o idealnie czystym środowisku nie doczeka.

Nie znaczy to jednak, że pozyskiwania energii z czystych bez emisyjnych źródeł nie należy rozwijać, wręcz przeciwnie. Jeśli te technologie staną się powszechne i ekonomicznie - opłacalne z perspektywy odbiorców, to nie będą potrzebne żadne kary, podwyższone opłaty i inne przymusowe środki. Ludzie sami pójdą drogą czystej energii. Ale na to musimy jeszcze trochę poczekać.

| red: gl