XV Festiwal Kultury Żydowskiej "Zachor - Kolor i Dźwięk" w Białymstoku

Festiwal "Zachor - kolor i dźwięk" organizowany jest przez Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska-Izrael i żydowską gminę wyznaniową w Warszawie.

Białystok, w którym przed II wojną światową żyło ok. 50 tys. Żydów, był znaczącym ośrodkiem kultury i religii żydowskiej. Festiwal ma przypominać i podtrzymywać żydowską tradycję w mieście, stąd tytułowy "zachor" - w języku jidysz - wezwanie do pamięci. "Kolor i dźwięk" żydowskiej kultury oddać mają festiwalowe wydarzenia.

Tegoroczny festiwal otworzył w sobotę po południu wykład Aleksandra Skotnickiego o roli japońskiego dyplomaty Chiune Sugihara w ratowaniu Żydów. Sugihara był litewskim konsulem, w czasie II wojny światowej w Kownie wystawiał nielegalne dokumenty i w ten sposób uratował m.in. około sześciu tysięcy polskich Żydów. Skotnicki jest też autorem książki o dyplomacie.

Tradycyjnie najwięcej atrakcji przygotowano w niedzielę - będą odbywać się na głównym placu w mieście - Rynku Kościuszki. Po południu zaplanowano warsztaty koszernej kuchni żydowskiej oraz tańców żydowskich. Natomiast wieczorem odbędą się koncerty m.in. izraelskiego artysty Uriel Herman Team. Wystąpi też polski zespół grający muzykę klezmerską Klezmorim Trio.

W kolejne dni zaplanowano koncerty i pokazy filmów.

Każda edycja festiwalu ma swojego bohatera - osobę żydowskiego pochodzenia, która w Białymstoku się urodziła, bądź w tym mieście działała. Jak mówiła w publicznym radiu jedna z organizatorek Barbara Olech, formuła festiwalu "zachor", czyli pamięć, narzuca obowiązek wspominania tych, którzy tę kulturę tworzyli w mieście.

W tym roku to esperantysta, dziennikarz i działacz społeczny Jakub Szapiro. W okresie międzywojennym był jednym z najbardziej znanych na świecie polskich esperantystów, głównym delegatem na Polskę Światowego Związku Esperanta, twórcą licznych artykułów, przewodników turystycznych oraz podręcznika do nauki języka esperanto. Z inicjatywy Szapiro, w roku 1919 ulicy Zielonej w Białymstoku, przy której stał dom rodzinny twórcy esperanto, nadano imię Ludwika Zamenhofa, a w roku 1921 powstało w Białymstoku Towarzystwo Esperantystów im. Zamenhofa.

W Białymstoku działa też szlak "Esperanto wielu kultur", na którego trasie znajduje się m.in. dom Szapiro. Jest on też jednym z bohaterów muralu przy ul. Zamenhofa, a także patronem jednej z białostockich ulic.

źródło: PAP | red: mak, mag