Radio Białystok | Wiadomości | Ponad 190 lat temu spadł meteoryt "Białystok"

Ponad 190 lat temu spadł meteoryt "Białystok"

autor: Dorota Sokołowska

5.10.2020, 15:34, akt. 16:03

Jest najsłynniejszym meteorytem z naszego regionu, w dodatku nazwanym Białystok. Można go oglądać w Muzeum Ziemi Polskiej Akademii Nauk w Warszawie.

Fotolia.com
Fotolia.com


0:00
0:00
Ponad 190 lat temu spadł meteoryt "Białystok" - relacja Doroty Sokołowskiej | Pobierz plik.


Problemy z odsłuchem?

Częstym problemem przy wyświetlaniu playera jest używanie Adblocka.
Dłuższe dźwięki na niektórych wersjach przeglądarki Chrome są ucinane.

Ten kosmiczny kamień spadł w Fastach dokładnie 5 października 1827 roku, czyli 193 lata temu - przypomina historyk Andrzej Lechowski.

To, że tak dużo wiemy o tym meteorycie to zasługa zapisu Jana Wolskiego, nauczyciela z Białegostoku, który w Dzienniku Wileńskim z 1827 roku opisał okoliczności, w jakich kamień z nieba spadł w Fastach. Ten zapis przez dwadzieścia lat był umieszczony na drzwiach dawnego Obserwatorium Astronomicznego 

- podkreśla Andrzej Branicki z Uniwersytetu w Białymstoku.

Opis okoliczności spadku wg Jana Wolskiego (pisownia oryginalna):

(…) Dnia 23 września 1827 r. (w piątek) między godziną 9 a 10 rano, gdy po większej części mieszkańcy wsi Fastów zajęci byli wybieraniem warzywa w ogrodach, dała się słyszeć wielka eksplozja w powietrzu wcale wypogodzonym i naraz wiele innych powtórzonych jakby wystrzałów karabinowych, co zwróciło uwagę obecnych na ogrodach i w różnych miejscach na polu pracujących ludzi, po czym nastąpił mocny świst połączony z dźwiękiem ciał szybko spadających i silne uderzenia w kilku miejscach o ziemię. Zjawisko to zatrwożyło na czas niejaki wszystkich ludzi, ale po przejściu strachu, kiedy jeden z nich odważył się zbliżyć do miejsca spadku i podjął kamień czarny i ukazał skupionemu ludowi, ten ośmielony rozbiegł się na inne przez podniesiony pył zanotowane miejsca i poznachodził podobne kamienie. Za świadectwem ledwo nie całej wsi mieszkańców, spadło wiele innych kamieni na błota i rzekę Supraśl pod samą wsią płynącą. Postać zewnętrzna mniej więcej kulista, powierzchnia nierówna, czarna, lśniącą się lawą pokryta, masa wewnętrzna popielata, mocno przepalona, krucha, wejrzenie pumeksu zbitego mająca, kryształami oliwinów i chlorytu przecięta, odłam drobno ziarnisty, nierówny, ciężkość gatunkowa mierna. (…)

Swoją relację Wolski kończy tak:

(…) Wątpliwości nie ulega, że one się przez ogień utworzyły, i że wielka bryła spadła z bardzo znaczney wysokości, (może i z Xsiężyca); dostawszy się zaś do zagęszczoney atmosfery, dla chyżości i tarcia rozpaliła się i pękła. Ztąd powstała pierwsza silna explozya o kilka mil na około słyszana, po czém nastąpiły cząstkowe pękania, podobne do wystrzałów karabinowych, z czego zrobił się huk i szum w powietrzu: że zaś ciepło bardzo wielkie bydź musiało, przeto powierzchnia ich stopiła się i całkowicie lawą się oblała. Wszystko to już stało się w niewielkiey odległości od ziemi: gdyż obecni, przerażeni byli wystrzałami i świstem (podług ich wyrażenia) jakby muzykalnym nad ich głowami: poczém natychmiast kamienie spadać zaczęły. – Jan Wolski Radca Dworu, Nauczyciel Fizyki Gymnazyum Białostockiego.

W sumie szacuje się, że łączna ilość meteorytów, które udało się znaleźć, posiadają masę 4 kg, a większość z nich znajduje się w zagranicznych kolekcjach. Wiele spadających okazów trafiło w błota i rzekę Supraśl. Do dzisiaj zachowało się niewiele tych meteorytów, największe fragmenty znajdują się dziś w zbiorach muzeów w Berlinie i Wiedniu. W Polsce znajduje się zaledwie kilka okruchów o łącznej wadze poniżej 20 g, większość w zbiorach prywatnych. Jedyny obecnie publicznie dostępny polski okaz znajduje się w Muzeum Ziemi PAN w Warszawie i waży zaledwie 4 g.    

| red: lma

PRB
Aplikacja Polskiego Radia Białystok dla telefonów z iOS

PRB
Aplikacja Polskiego Radia Białystok dla telefonów z Androidem

Przeczytaj, zanim skomentujesz

ZOBACZ TEŻ:


Minerały, skamieniałości i bursztyny na Targach "Skarby Ziemi" [zdjęcia]

18.05.2019, 07:21

Minerały, skamieniałości, meteoryty, kamienne ozdoby, bursztyny czy perły pojawią się na Targach Minerałów w Białymstoku.


W centrum przyrodniczym UwB można oglądać minerały, meteoryty i tektyty

12.04.2018, 17:29

Około 600 różnych minerałów, skamieniałości, meteorytów i tektytów można oglądać na wystawie w Uniwersyteckim Centrum Przyrodniczym Uniwersytetu w Białymstoku. To okazy podarowane uczelni przez parę białostockich geologów. Wystawa będzie czynna do końca bieżącego roku.


"Kamienie z nieba" - reportaż Agnieszki Kamińskiej

9.10.2017, 00:01

Jest rok 1827, początek października. Okolice Fast i Knyszyna. Pracujący na polach ludzie słyszą świst, huk, niebo błyska. Potem jeszcze dym i seria wybuchów...





ZNAJDŹ NAS





REKLAMA
OiFP KONCERT DYPLOMANTÓW UMFC FILII W BIAŁYMSTOKU

REKLAMA
NIETEATR ŻYCIORYS - Wojciech Wysocki | monodram poetycki

REKLAMA
OiFP PAJACE / RYCERSKOŚĆ WIEŚNIACZA, R. LEONCAVALLO / P. MASCAGNI

Podlaskie Centrum Produktu Lokalnego



Fot. Grzegorz Pilat
REGION
28.03.2024, 18:26, akt. 18:47

Samorządowe wsparcie dla wsi













źródło: www.radio.bialystok.pl

Białystok FM 99,4 Łomża FM 87,9 Suwałki FM 98,6 Siemiatycze FM 104,1 Białowieża FM 89,4 178,352 MHz (k.5C) DAB+

Copyright © Polskie Radio Białystok